Dla pacjenta

Zgłaszając się do wybranego świadczeniodawcy, pacjent powinien przedstawić – oprócz potwierdzenia prawa do świadczeń – ważne skierowanie. Jest ono dokumentem wymaganym przy dostępie do badań diagnostycznych oraz świadczeń realizowanych w ramach:

• ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,
• leczenia szpitalnego,
• leczenia uzdrowiskowego,
• rehabilitacji leczniczej,
• opieki nad przewlekle chorymi.

Skierowanie nie jest wymagane w stanach nagłego zagrożenia zdrowia lub życia.

Skierowaniem do lekarza specjalisty nie jest karta informacyjna z leczenia szpitalnego, izby przyjęć, czy szpitalnego oddziału ratunkowego. Jeżeli w karcie informacyjnej wskazana jest kontynuacja leczenia specjalistycznego, skierowanie powinien wystawić lekarz prowadzący pacjenta (powinno zostać wydane pacjentowi wraz wypisem ze szpitala lub dołączone do karty informacyjnej).

Należy pamiętać, że na podstawie jednego skierowania pacjent może się zarejestrować tylko w jednej placówce udzielającej świadczeń w danym zakresie.

Skierowanie nie jest potrzebne do następujących lekarzy specjalistów:

• ginekologa i położnika,
• onkologa,
• psychiatry,
• wenerologa,
• dentysty.

Kto bez skierowania

Skierowania nie muszą także przedstawiać następujące osoby korzystające z ambulatoryjnej opieki specjalistycznej:

• inwalidzi wojenni i wojskowi,
• osoby represjonowane,
• kombatanci,
• świadczeniobiorcy (pacjenci) do 18. roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (uprawnienia z ustawy „Za życiem”);
  świadczeniobiorcy posiadający orzeczenie:
                 o znacznym stopniu niepełnosprawności;
                 o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
• działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych oraz
• osoby deportowane do pracy przymusowej;
• niewidome cywilne ofiary działań wojennych,
• chorzy na gruźlicę,
• zakażeni wirusem HIV,
• w zakresie badań dawców narządów,
• uzależnieni od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych – w zakresie lecznictwa odwykowego (oraz osoby zgłaszające się z powodu współuzależnienia - osoby spokrewnione lub niespokrewnione z osobą uzależnioną, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące, oraz osoby, których stan psychiczny powstał na skutek pozostawania w związku emocjonalnym z osobą uzależnioną)
• uprawnieni (żołnierze lub pracownicy) – w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych w czasie wykonywania zadań poza granicami państwa.

Kto może wystawić skierowanie

Skierowanie wystawia:

• na badania diagnostyczne, świadczenia w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, leczenie uzdrowiskowe, rehabilitację leczniczą, opiekę długoterminową – lekarz POZ lub inny lekarz udzielający świadczeń w ramach ważnej umowy z NFZ;
  Jeżeli pacjent objęty opieką specjalisty wymaga wykonania niezbędnych, dodatkowych badań diagnostycznych, skierowania na te badania wystawia świadczeniodawca udzielający świadczeń ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Dotyczy to również lekarza specjalisty, do którego pacjent ma prawo zgłosić się bez skierowania.
• na badania diagnostyczne kosztochłonne (np. rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa) – lekarz będący lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego w poradni, która zawarła umowę z Funduszem na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną, rehabilitację lub psychiatrię, prowadzący leczenie pacjenta i stwierdzający potrzebę wykonania danego badania (w przypadkach uzasadnionych medycznie);

Lekarz POZ, w ramach badań kosztochłonnych, może kierować chorych na kolonoskopię i gastroskopię.

• Na leczenie szpitalne – każdy lekarz. Nie musi być to lekarz ubezpieczenia zdrowotnego!
• Na leczenie uzdrowiskowe – lekarz ubezpieczenia zdrowotnego (lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, lekarz z poradni specjalistycznej, lekarz prowadzący w czasie leczenia szpitalnego.
• Na transport sanitarny – zlecenie wystawia lekarz\felczer ubezpieczenia zdrowotnego.
• Na transport sanitarny w POZ – zlecenie wystawia lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.

Lekarz POZ, kierujący pacjenta do lekarza specjalisty lub do szpitala, zobowiązany jest dołączyć do skierowania wyniki niezbędnych badań diagnostycznych umożliwiających potwierdzenie wstępnego rozpoznania.

Świadczenia udzielone pacjentowi bez skierowania – poza wymienionymi przypadkami – nie są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, a ich koszty mogą obciążyć pacjenta.

Ważność skierowania

Zazwyczaj skierowanie jest ważne dopóty, dopóki istnieją przesłanki wskazujące na potrzebę podjęcia działań diagnostycznych lub terapeutycznych. Zachowuje ono swoją ważność do czasu realizacji, np. poprzez ustalenie terminu przyjęcia pacjenta do szpitala.

Wyjątkami są:

• skierowanie na leczenie uzdrowiskowe, , które jest ważne 18 miesięcy, licząc od dnia jego wystawienia; 30 dni, licząc od dnia jego wystawienia
• skierowanie na fizjoterapię ambulatoryjną, traci ważność, jeżeli nie zostanie zarejestrowane w
• zakładzie rehabilitacji w terminie 30 dni od daty wystawienia;
• skierowanie do szpitala psychiatrycznego, którego ważność wygasa po upływie 14 dni.

Pacjenci nie powinni być odsyłani z powodu niekompletności skierowań. Należy poprosić o uzupełnienie danych lub uzyskać je od lekarza kierującego.

Skierowania z brakami, pozbawione części istotnych danych, nie mogą być przyczyną odmowy przyjęcia lub niewpisania pacjenta na listę oczekujących.

Informacje na temat szczególnych uprawnień do świadczeń medycznych dostępne na stronie Ministerstwa Zdrowia. 

Stan na dzień: 1 czerwca 2020 r.

Źródło: Wydział Spraw Świadczeniodawców