Dla pacjenta

Świadczenia ambulatoryjnej opieki specjalistycznej realizowane są obecnie nie tylko przez lekarzy, ale również pielęgniarki, których kompetencje pozwalają np. na zbadanie pacjenta, wystawienie skierowania bądź recepty. Personel pielęgniarski ma możliwość realizacji świadczeń na rzecz pacjentów, którzy kontynuują proces leczenia wdanej placówce, a ich stan zdrowia nie wymaga nadzoru lekarza.

Porady mogą być realizowane:

• na miejscu w poradni;
• w formie teleporady:
  na wyraźny wniosek pacjenta jako jego przywilej, tylko i wyłącznie w przypadku kontynuacji leczenia i pod warunkiem, że ocena stanu zdrowia i zakres niezbędnych czynności do zrealizowania na rzecz
  pacjenta, nie wymaga osobistej obecności personelu medycznego, z ciążącym na świadczeniodawcy obowiązkiem zachowania wysokiej jakości udzielanych świadczeń i bezpieczeństwa zdrowotnego pacjenta;
• jeśli istnieją ku temu przesłanki medyczne porada powinna zostać udzielona w domu chorego.

W ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej personel medyczny:

• przeprowadza badania;
• kieruje na badania diagnostyczne – personel może kierować na badania, niezbędne do postawienia diagnozy i prowadzenia leczenia. Badania diagnostyczne wykonywane są na podstawie skierowania, w miejscu wskazanym przez personel (wyjątek stanowią opisane poniżej badania ASDK). Pacjent nie ponosi żadnych kosztów badań. Pobieranie dodatkowych opłat za badanie (np.za baterie do aparatu Holtera) jest niezgodne z przepisami prawa;
• kieruje na badania kontrolne - jeśli pacjent objęty jest stałą opieką w poradni specjalistycznej i wymaga badań kontrolnych, skierowanie na nie wystawia specjalista;
• kieruje do innego specjalisty lub szpitala – pacjent wraz ze skierowaniem powinien otrzymać wyniki badań, będące podstawą wstępnej diagnozy;
• kieruje na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację leczniczą;
  ordynuje konieczne leki;
• zleca zaopatrzenie w wyroby medyczne, będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środkami pomocniczymi;
• orzeka o stanie zdrowia;
• prowadzi niezbędną edukację i promocję zachowań prozdrowotnych;
• wykonuje badania profilaktyczne.  

Lekarz prowadzący pacjenta w poradni specjalistycznej jest zobowiązany do wystawienia pisemnej informacji dla lekarza kierującego / POZ – nie rzadziej niż co 12 miesięcy - o rozpoznaniu, sposobie leczenia, rokowaniu, ordynowanych lekach i ich stosowaniu oraz wyznaczonych wizytach kontrolnych.

Otrzymane zaświadczenie pacjent powinien przekazać lekarzowi kierującemu/POZ.
Na podstawie zaświadczenia wydanego przez lekarza specjalistę, z rozpoznaniem choroby i zalecaną farmakoterapią, lekarz rodzinny może wystawiać recepty przez okres wskazany w zaświadczeniu od lekarza specjalisty.

Otrzymaną od specjalisty informację pacjent powinien przekazać lekarzowi kierującemu lub lekarzowi POZ, do którego jest zadeklarowany.

Należą do nich takie świadczenia, jak:

• rezonans magnetyczny,
• tomografia komputerowa,
• echokardiografia płodu,
• endoskopia przewodu pokarmowego (gastroskopia i kolonoskopia)
• badania z zakresu medycyny nuklearnej.

Skierowanie na ww. badania wystawia lekarz specjalista, realizujący świadczenia w rodzaju:

• ambulatoryjna opieka specjalistyczna,
• rehabilitacja lecznicza,
• opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień.

Wyjątkiem są badania gastroskopii i kolonoskopii, na które skierowanie wystawić może również lekarz POZ. Obecnie jest możliwość wykonania badania gastroskopii i endoskopii również w znieczuleniu ogólnym.

W przypadku badań z zakresu ASDK pacjent sam dokonuje wyboru pracowni (posiadającej podpisaną umowę z NFZ), w której chce zrealizować skierowanie.

Skierowanie do poradni specjalistycznej wydaje lekarz POZ lub inny lekarz, udzielający świadczeń w ramach NFZ. Pacjent ma prawo wyboru poradni specjalistycznej. Skierowanie ważne jest dopóki istnieją przesłanki do podjęcia leczenia - nie ma też konieczności przedstawiania nowego skierowania w kolejnym roku kalendarzowym, jeśli leczenie danego schorzenia prowadzone jest w sposób ciągły i nie zostało zakończone.

Skierowanie nie jest wymagane do:

• ginekologa i położnika,
• dentysty,
• wenerologa,
• onkologa,
• psychiatry.

Skierowanie nie jest również wymagane, gdy pacjent jest:

• osobą chorą na gruźlicę,
• osobą zakażoną wirusem HIV,
• inwalidą wojennym i wojskowym,
• osobą represjonowaną,
• kombatantem,
• żołnierzem zastępczej służby wojskowej
• działaczem opozycji antykomunistycznej,
• osobą represjonowaną z powodów politycznych,
• osobą deportowaną do pracy przymusowej lub osadzoną w obozie pracy przez III Rzeszę lub Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,
• cywilną niewidomą ofiarą działań wojennych,
• uprawnionym żołnierzem lub pracownikiem, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami kraju lub uprawnionym żołnierzem lub pracownikiem, którego ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30%;
• weteranem poszkodowanym, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa lub weteranem poszkodowanym, którego ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30%;
• uzależnionym od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych- w zakresie lecznictwa odwykowego,
• współuzależnionym - osoba spokrewniona lub niespokrewniona z osobą uzależnioną, wspólnie z nią zamieszkująca i gospodarująca, oraz osoba, której stan psychiczny powstał na skutek pozostawania w związku emocjonalnym z osobą uzależnioną,
• osobą posiadającą orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
• osobą do 18 roku życia, u której stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, na podstawie zaświadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, pediatrii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej.

W stanach nagłych świadczenia udzielane są bez wymaganego skierowania (decyzję o przyjęciu pacjenta bez skierowania na podstawie oceny stanu zdrowia podejmuje lekarz).

Jeśli pacjent zgłaszający się do poradni nie może być przyjęty w dniu zgłoszenia, zostaje wpisany na listę oczekujących. Pacjent może wpisać się na listę oczekujących tylko u jednego świadczeniodawcy.

W przypadku, kiedy pacjent nie może stawić się na wyznaczony termin wizyty, jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym placówkę medyczną. W razie zmiany stanu zdrowia pacjenta, wskazującej na potrzebę wcześniejszego niż w ustalonym terminie udzielenia świadczenia, pacjent informuje o tym poradnię, która koryguje odpowiednio termin udzielenia świadczenia i informuje o nowym terminie.

Od dnia 8 stycznia 2021 r. skierowania do wszystkich poradni specjalistycznych z wyjątkiem poradni logopedycznej wystawiane są w postaci elektronicznej. Skierowań takich nie trzeba dostarczać do poradni - wystarczy rejestrując się osobiście lub telefonicznie podać 4-cyfrowy kod i PESEL. W wyjątkowych sytuacjach (np. brak dostępu do komputera) lekarz może wystawić skierowanie w formie tradycyjnej, a placówka zobowiązana jest przyjąć taki dokument i zarejestrować pacjenta.

Więcej informacji na temat skierowań.

Poradnia zobowiązana jest do umieszczenia w widocznym miejscu informacji na temat:

• imion i nazwisk osób kierujących pracą poradni, imion i nazwisk osób przyjmujących pacjentów oraz godzin i miejsca pracy poradni;
• miejsc i godzin pracy podwykonawców (np. w przypadku konieczności wykonania USG lub badań laboratoryjnych);
• zasad zapisów na wizyty ambulatoryjne i domowe;
• trybu składania skarg i wniosków;
• praw pacjenta;
• zasad potwierdzania prawa do świadczeń;
• adresu oraz numerów telefonów najbliższego miejsca nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej;
• numerów telefonów alarmowych „112” i „999”;
• adresu i numeru bezpłatnej infolinii Biura Rzecznika Praw Pacjenta;
• adresu i numeru telefonu biura spraw skarg i wniosków NFZ;
• informacji o możliwości i sposobie zapisania się na listę oczekujących;

W przypadku nieobecności lekarza, poradnia ma obowiązek poinformować pacjentów o sposobie zorganizowania zastępstwa.

Stan na dzień: 08 listopada 2023 r.

Źródło: Wydział Świadczeń Opieki Zdrowotnej