Dla mediów

Czy twoje dziecko rozwija się prawidłowo? Zaprowadź dziecko na bilans zdrowia

• Bilans zdrowia to okresowe profilaktyczne badanie przeprowadzane na różnych etapach życia dziecka przez jego lekarza POZ.
• Podczas bilansu lekarz ocenia wzrok, słuch, dojrzałość płciową czy postawę ciała a także gotowość do nauki
• Zespół leniwego oka, wnętrostwo, zaburzenia wzrostu to choroby, które można zdiagnozować podczas bilansu i skutecznie je leczyć
• W Łódzkiem lekarze POZ w I połowie 2024 wykonali 34 tys. bilansów.

Bilans zdrowia to okresowe profilaktyczne badanie przeprowadzane na różnych etapach życia dziecka przez lekarza rodzinnego, do którego zadeklarowane jest dziecko. Lekarz sprawdza, czy dziecko rozwija się prawidłowo, dzięki badaniu może wcześnie wykryć wady rozwojowe i choroby.  Lekarz rodzinny, pediatra lub pielęgniarka mogą zdiagnozować m.in. wady wzroku, słuchu, postawy (skolioza czy płaskostopie), zaburzenia wzrostu, ale również problemy związane z rozwojem psychicznym. Badanie nie jest obowiązkowe, ale warto regularnie je wykonywać! Lekarz POZ powinien poinformować dokładnie rodzica, w jakim wieku najlepiej wykonywać taki profilaktyczny „przegląd”. Dzięki szybkiemu zdiagnozowaniu u dziecka choroby Hashimoto, wnętrostwa czy zespołu leniwego oka lekarz i rodzice szybko mogą podjąć leczenie tak, by dziecko mogło się harmonijnie rozwijać i z sukcesami się uczyć w szkole.

Pierwszy bilans zdrowia dziecka, tzw. bilans zero wykonywany jest zaraz po urodzeniu, jeszcze w szpitalu. Lekarz ocenia budowę ciała i zachowanie noworodka sprawdza wzrok, słuch, niedoczynność tarczycy , eliminuje wybrane choroby genetyczne np. mukowiscydozę czy fenyloketonurię. Na kolejne bilanse zdrowia trzeba już dziecko umówić samodzielnie. Lekarz przeprowadza je m.in. w 2, 4, 13, 14 roku życia.

U młodszych dzieci bilans jest ważny, ponieważ lekarz ocenia, czy dziecko jest gotowe do rozpoczęcia nauki, u młodzieży - czy proces dojrzewania płciowego przebiega prawidłowo. To okres intensywnej pracy układu hormonalnego, dlatego pediatra zleca badanie tarczycy, ocenia dojrzałość płciową i ocenia postawę ciała. Lekarz może skierować nastolatka na dodatkowe badania: np. zlecić wykonanie RTG klatki piersiowej w celu sprawdzenia, czy po skoku wzrostowym nie rozwijają się wady postawy.

U starszej młodzieży lekarz ocenia, czy nastolatek jest zdolny do dalszej nauki lub nauki wybranego zawodu.

Spotkanie bilansowe z lekarzem to też czas na zadawanie pytań i rozwiewanie obaw i wątpliwości rodziców.

Każdy rodzic dba o to, by jego dziecko zdrowo się rozwijało. Nieobowiązkowe bilanse dzieci pomagają rodzicom i lekarzom pediatrom odpowiednio szybko dostrzec nieprawidłowości. Systematyczne spotkania małego pacjenta i jego rodziców z lekarzem pozwalają na zbudowanie ciągłego i kompleksowego modelu opieki zdrowotnej - w zdrowiu i chorobie, wdrażaniu zachowań prozdrowotnych, budowaniu mechanizmów  odpowiedzialności za zdrowie własne i najbliższych podkreśla dr Honorata Błaszczyk, lekarz rodzinny. Dzięki wczesnemu wykryciu chorób, zapobiegniemy powstawaniu i nasilaniu się niekorzystnych skutków zdrowotnych, które mogą mieć wpływ na kolejne okresy życia dziecka.

Na bilans należy umówić się w poradni POZ do której zapisane jest dziecko. Ważne, aby w trakcie badania dziecko było zdrowe. Na wizytę należy zarezerwować około godziny, zabrać książeczkę zdrowia dziecka i dokumentację medyczną. Po rozmowie wstępnej lekarz lub pielęgniarka zbadają, a także zważą i zmierzą dziecko. Wyniki pomiarów naniosą na tzw. siatki centylowe zawierającą dane statystyczne dotyczące wzrostu i wagi polskich dzieci. To pozwoli określić, jak dziecko wypada na tle równolatków.

Wyniki badań i pomiarów wpisywane są do książeczki zdrowia dziecka i stanowią podstawę do porównań przy kolejnych bilansach. Dlatego w tych badaniach ważna jest regularność. Od urodzenia do ukończenia 19. roku życia zalecanych jest 11 bilansów, z tego aż cztery przeprowadzane są w pierwszym roku życia dziecka, a kolejne co dwa lub trzy lata aż do dorosłości.

Bilanse w Łódzkiem

Okres pandemii wpłynął także na liczbę wykonywanych u dzieci bilansów – poradnie POZ pracowały w systemie teleporad. W 2020 roku lekarze POZ sprawozdali do Łódzkiego NFZ wykonanie zaledwie 27 500 bilansów u dzieci. W kolejnych latach liczba badań rosła – w 2021 wykonano nieco ponad 45 tys. badań, a w 2022 roku już ich było 55 tys., podobnie jak w roku 2023. W pierwszej połowie 2024 rok wykonano prawie 34 tys. bilansów dzieci począwszy od noworodków po 19-latków.

W tym roku najwięcej bilansów wykonano u 10-latków (prawie 8 tys.) a następnie u 14 i 15-latków (łącznie 8,5 tys.). Bilanse zdrowia zostały wykonane u porównywalnej liczby dziewcząt i chłopców i trend ten utrzymuje się na przestrzeni lat.

To dorośli odpowiadają za dziecko do jego pełnoletniości. Dbają o nie i je edukują, również na temat zdrowia i higieny. Im więcej będzie wiedziało o zasadach profilaktyki, tym łatwiej uniknie wielu problemów zdrowotnych w przyszłości.

 Stan na dzień: 13 września 2024 r.

Źródło: Rzecznik prasowy